اصول اخلاق حرفه ای
principles of professional ethics
مقدمه:
قانون تشکیل سازمان نظام روان شناسی و مشاوره جمهوری اسامی ایران در ماده 2، حمایت از حقوق مراجعان و حقوق صنفی روان شناسان و مشاوران را از جمله اهداف سازمان دانسته است . ماده 12 این قانون یکی از وظایف شورای مرکزی را تشکیل هیات رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغان حرفه های روان شناسی و مشاوره برشمرده و در تبصره یک ماده 19 نیز یکی از تخلفاتی را که موجب محکومیت اعضای سازمان می شود، تخلف از شئون حرفه ای و صنفی؛ به معنای عدول از اصول نظامنامه اخلاق حرفه ای روان شناسی و مشاوره قلمداد نموده است. نظامنامه اخلاق حرفه ای سازمان نظام روان شناسی و مشاوره جمهوری اسامی ایران با ارج نهادن به زمینه های فرهنگی، اجتماعی و با الهام از تعالیم دینی و با توجه به تنوع فرهنگ ها و گستردگی خدمات روان شناختی و مشاوره ای، و با در نظر گرفتن دست آوردهای علمی و تخصصی روان شناسان و مشاوران در ایران، جهان و به منظور تأ مین حقوق مراجعان و استفاده کنندگان از خدمات روان شناسی و مشاوره و همچنین برای تأ مین حقوق روان شناسان و مشاوران، و حفظ شئون حرفه ای و منزلت اجتماعی ایشان تدوین شده است . هدف این نظام نامه، تعیین استانداردها و ضوابط اخلاقی برای فعالیت های حرفه ای روان شناسان و مشاوران ، تصریح حقوق مراجعان یا استفاده کنندگان از خدمات روان شناسی و مشاوره و متخصصان می باشد. این نظامنامه شامل دو بخش به شرح زیر می باشد:
1- اصول عمومی اخلاق حرفه ای
2- استانداردها و ضوابط اخلاق حرفه ای
الف) اصول عمومی اخلاق حرفه ای
اصول عمومی شامل اصول کلی و ارزشهای فراگیر اخلاقی و انسانی است که زیر بنای استانداردها و ضوابط اخلاق حرفه ای است و انتظار می رود روان شناسان و مشاوران در کلیه رفتارهای حرفه ای خود، همواره آن ها را مد نظر داشته و برای رعایت بهینه آن ها تمامی تاش خود را به کار گیرند.
اصول عمومی نظامنامه اخلاق حرفه ای سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسامی ایران عبارت است از:
1- اصل احترام به شأن و آزادی انسان و تکریم شخصیت مراجعان
2- اصل وظیفه شناسی و مسئولیت پذیری
3- اصل ارائه خدمات مؤثر و اجتناب از آسیب رسانی اجتماعی
4- اصل عدم تبعیض
5- اصل توجه به رفاه دیگران
6- اصل توجه به نظام ارزش های جامعه
ب) استانداردها و ضوابط اخلاق حرفه ای
استانداردها و ضوابط اخلاق حرفه ای شامل مجموعه ای از مقررات و ضوابط ایجابی و سلبی است که با تمرکز بر شرایط خاص حرفه ای، روان شناسان و مشاوران را ملزم به انجام دادن رفتار یا رفتارهایی معین، و یا اجتناب از رفتار یا رفتارهایی خاص می سازد. این استانداردها عبارتند از:
1- صاحیت
1-1- روان شناسان و مشاوران در حیطه هایی به ارایه خدمات حرفه ای، پژوهشی و آموزشی می پردازند که صاحیت لازم برای انجام دادن آن ها را احراز کرده اند.
1-2- روان شناسان و مشاوران برای معرفی خود فقط از مدارج تخصصی و مدارک علمی که از دانشگا ههای معتبر دریافت کرده اند استفاده می کنند و حق استفاده از عناوینی را که احراز نکرده اند، ندارند.
1-3- روان شناسان و مشاوران فقط رو ش های درمانی و مشاوره ای را که برای آن ها آموزش دیده و در آن ها تجربه پیدا کرده اند، به کار می گیرند و از به کار بستن روش هایی که در آن ها تجربه ندارند، خودداری می کنند.
1-4 – روان شناسان و مشاوران در جریان ارایه خدمات و تحقیقات، به نقش و تاثیر عوامل فرهنگی، قومی، نژادی، جنسیتی، دینی، مذهبی در چارچوبی که با کار آن ها ارتباط پیدا می کند، توجه دارند.
1-5 – روان شناسان و مشاوران همواره برای توسعه، روزآمد کردن صلاحیت و توانایی های حرفه ای خود تلاش می کنند.
1-6 – روان شناسان و مشاوران هنگامی که وظایفی را به عهده کارمندان، کارآموزان یا دستیاران آموزشی یا پژوهشی خود می سپارند و یا در مواردی که از خدمات دیگران استفاده می کنند (مانند اجرا و تفسیر آزمون های شناختی)، باید اطمینان حاصل نمایند که این افراد:
الف) از توانایی و تجربه لازم برای انجام آن کار برخوردارند. ب) خدمات مورد نظر را به طور کامل و صحیح انجام می دهند.
1-7 – روان شناسان و مشاوران از کار کردن در موقعیت ها یا زمینه هایی که احتمال می دهند مشکلات شخصی آن ها در انجام وظایفشان خلل وارد می سازد، اجتناب می کنند.
1-8 – روان شناسان و مشاوران خدماتی که صلاحیت ارائه آن را ندارند، به همکاران واجد صلاحیت خود ارجاع م یدهند.
1-9- روان شناسان و مشاوران در موقعیت های اضطراری و بحرانی، به کمک رسانی و ارایه خدمات روان شناختی مورد نیاز اقدام می کنند.
2-مسئولیت
2-1- روان شناسان و مشاوران باید تمامی تلاش خود را برای رعایت استانداردها و مقررات حرفه خود به کار گیرند و در قبال رفتار و گفتار خود قبول مسئولیت کنند
2-2- روان شناسان و مشاوران در چارچوب قوانین و مقررات جاری کشور فعالیت می کنند. بر همین اساس لازم است با قوانین مرتبط با حوزه فعالیت خود آشنایی کامل داشته باشند.
2-3- روان شناسان و مشاوران وظیفه خود می دانند از هر گونه سوء استفاده از یافته های پژوهشی پرهیز کنند.
3-4- روان شناسان و مشاورا ن مسئولیت رفاه و بهزیستی مراجعان و تمامی افرادی که از اقدام ها و تصمیم های آنها تأثیر می گیرند را در چارچوب خدمات درمانی و مشاوره ای بر عهده دارند، به حقوق افراد و گروه هایی که با آن ها کار م یکنند احترام می گذارند و تمام تلاش خود را در جهت حفظ منافع آن ها به کار می گیرند.
2-5- روان شناسان و مشاوران قبل از شروع درمان، اطلاعات لازم در ارتباط با مسایل مالی را در اختیار مراجعین قرار می دهند و توافق آگاهانه آنها را به دست می آورند.
2-6- روان شناسان و مشاوران تنها اعتبار و پیامد کارهایی را که خودشان انجام داده اند، می پذیرند.
3 – رواﺑﻂ ﺣﺮﻓﻪ اى
3-1- روان شناسان و مشاوران از اعمال هرگونه بی عدالتی و تبعیض نسبت به مراجعان و دریافت کنندگان خدمات اجتناب می کنند.
3-2- روان شناسان و مشاوران از هرگونه مزاحمت های اخلاقی و رفتاری اجتناب می کنند و در صورت آگاهی از فعالیت های خلاف اخلاق دستیاران و همکاران خود، نسبت به جلوگیری آن از طریق مشورت یا تذکر دادن به آنان و در صورت لزوم از طریق اطلاع به هیأت های رسیدگی به تخلفات سازمان نظام روان شناسی و مشاوره اقدام می نمایند.
3-3- روان شناسان و مشاوران از ایجاد هرگونه ارتباط غیر حرفه ای با مراجعان خود و کارکنانی که زیر نظر آنان فعالیت می کنند، اجتناب می نمایند.
3-4- روان شناسان و مشاوران ا ز هرگونه آسیب رسانیدن به مراجعان، دانشجویان، کارآموزان، شرکت کنندگان در پژوهش و کسانی که با آنان کار می کنند، اجتناب می نمایند و برای به حداقل رسانیدن آسیب، در مواقعی که غیرقابل پیش بینی یا غیرقابل اجتناب است، اقدام های لازم را معمول می دارند.
3-5- روان شناســان و مشــاوران در مواقعــی کــه تعارضــی بیــن منافــع شــخصی و ایفــای نقــش حرفــه ای بــه وجــود بیایــد، از پذیــرش نقــش حرفــه ای خــود اجتنــاب نمــی کننــد.
3-6- روان شناســان و مشــاوران از هرگونــه ســوء اســتفاده از روابــط حــرف هــای خــود پرهیــز مــی نماینــد.
3-7- روان شناســان و مشــاوران در مواقــع ضــروری یــا در مــواردی ﮐــﻪ ﺑــﻪ ﻟﺤــﺎظ ﺣــﺮﻓﻪ اى ﻻزم ﺑﺎﺷــﺪ، ﺑــﻪ ﻣﻨﻈــﻮر ﺗﺄﻣﯿــﻦ ﺧﺪﻣــﺎت ﻣﺘﻨﺎﺳــﺐ و ﻣــﺆﺛﺮ ﺑــﺮاى ﻣــﺮاﺟﻌــﺎن ﺧــﻮد، ﺑــﺎ ﺳــﺎﯾﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼــﺎن، ﻣﺸــﻮرت وﻫﻤــﮑﺎرى ﻣــﻰ ﮐﻨﻨــﺪ ودر ﺻــﻮرت ﻧﯿــﺎز، ﻣﺮاﺟﻌــﺎن ﺧــﻮد را ﺑــﻪ آﻧــﺎن ارﺟــﺎع ﻣــﻰ دﻫﻨــﺪ.
3-8- روان شناســان و مشــاوران بــرای اجــرای پژوهــش، ســنجش،درمــان، راهنمایــی و مشــاوره بــا اشــخاص، بــا اســتفاده از زبانــی کــه بــرای آنــان قابــل درک باشــد، توافــق آگاهانــه آنــان را کســب مــی کننــد.
3-9- در مــواردی کــه روان شــناس و مشــاور بــه علــت وضعیــت حــاد روانــی یــا صغــر ســن مراجــع نتوانــد رضایــت آگاهانــه وی را جلــب نمایــد مــی بایســت رضایــت قیــم قانونــی یــا ولــی وی را بــا حفــظ شــأن و منزلــت مراجــع بــه دســت آورد.
3-10- روان شناســان و مشــاوران بــه منظــور تکریــم مراجعــان خــود در محــاورات ف یمابیــن، تشــکیل پرونــده و مکاتبــات حرفــه ای از بــه کار بــردن واژه هــای بیمــاری، بیمــار، مریــض و مــرض و نظایــر آن اجتنــاب نمــوده و بــه جــای آن از واژه هــای مراجــع یــا مراجعــان اســتفاده مــی نماینــد.
4-رازداری
4-1 روان شناســان و مشــاوران بــرای محافظــت از اطلاعــات محرمانــه بــه دســت آمــده در حــوزه فعالیــت هــای حرفــه ای خــود اقــدام هــای احتیاطــی لازم را بــه عمــل مــی آورنــد.
4-2 روان شناســان و مشــاوران بــرای ارزیابــی، تشــخیص، درمان و پژوهــش فقــط بــه جمــع آوری اطلاعــات مــورد نیــاز مــی پردازنــد و از هرگونــه دریافــت اطلاعــات اضافــی اجتنــاب مــی کننــد.
4-3 روان شناســان و مشــاوران در ثبــت و گــزارش اطلاعــات بــه گــون هــای عمــل مــی کننــد کــه امــکان ســوء اســتفاده از آن وجــود نداشــته باشــد.
4-4 روان شناســان و مشــاوران قبــل از ضبــط صوتــی یــا تصویــری جلســات، از مراجعــان یــا نماینــدگان قانونــی آنهــا رضایــت نامــه کتبــی دریافــت مــی کننــد.
4-5روان شناســان و مشــاوران صرفــا در مــوارد زیــر مــی تواننــد رازداری را نقــض کننــد:
الــف) بنــا بــه درخواســت و رضایــت مراجــع یــا قیــم قانونــی او، مشــروط بــه اینکــه افشــای اطلاعــات منافــع مراجــع را بــه خطــر نینــدازد.
ب) وجود خطر جانی برای مراجع یا دیگران
ج) اختلال مسری کشنده مانند HIV و ایدز
د) در صورتــی کــه بــه وســیله قانــون یــا مراجــع قانونــی حکــم شــده باشــد.
تبصــره: در صــورت نقــض رازداری براســاس مــوارد فــوق، روان شناســان و مشــاوران بــرای حفــظ منافــع مراجعــان تمامــی تــلاش خــود را بــه کار مــی بندنــد و افشــای اطلاعــات را در حداقــل ممکــن نــگاه مــی دارنــد و حتــی المقــدور مراجــع را در جریــان افشــای اطلاعــات قــرار مــی دهنــد.
5- سنجش، ارزیابی و تفسیر آزمون های روان شناختی
5-1روان شناســان و مشــاوران از آزمــون هــای روان شــناختی معتبــر اســتفاده مــی کننــد.
5-2 روان شناســان و مشــاوران فقــط آزمــون هایــی را بــه کار مــی برنــد کــه قبــلاً صلاحیــت هــای لازم بــرای اسـتفاده از آن هــا را کســب کــرده باشــند.
5-3 روان شناســان و مشــاوران از آزمــو ن هــای روا ن شــناختی بــه صــور ت هدفمنــد و متناســب بــا نیــاز و صرفــاً در چارچــوب تشــخیص، درمــان، راهنمایــی، مشــاوره و تحقیــق اســتفاده می کننــد.
5-4روان شناســان و مشــاوران اجــازه نمی دهنــد کــه آزمــو ن هــای روان شــناختی توســط افــراد فاقــد صلاحیــت اجــرا، نمــره گــذاری و تفســیر شــود و یــا از نتایــج آزمــون هــا سوءاســتفاده گــردد.
5-5- روان شناســان و مشــاوران نتایــج آزمــون هــا را فقــط بــه درخواســت کتبــی مراجــع، قیــم قانونــی و یــا دادگاه، بــا رعایــت منافــع و مصلحــت مراجــع، در اختیــار آن هــا قــرار مــی دهنــد، مگــر در مــواردی کــه تشــخیص دهنــد انجــام ایــن کار باعــث آســیب بــه مراجــع یــا سوءاســتفاده از نتایــج آزمــون هــا شــود.
5-6 روان شناســان و مشــاوران صرفــاً در صورتــی بــرای طراحــی، تهیــه، اســتاندارد نمــودن و تعییــن اعتبــار و پایایــی آزمــون هــای روا ن شــناختی اقــدام می نماینــد کــه از دانــش و تخصــص لازم برخــوردار بــوده، و بــا اصــول علمــی و روزآمــد روان ســنجی آشــنا باشــند.
5-7 روان شناســان و مشــاوران در تفســیر نتایــج آزمــو ن هــا، اهــداف ارزیابــی و عوامــل مختلــف مرتبــط بــا آن را ، کــه ممکــن اســت در قضــاوت آزمــو ن گــر و تفســیر نتایــج آزمــون تاثیرگــذار باشــد (از قبیــل توانایــی انجــام آزمــون، ویژگــی هــای مراجــع، موقعیــت اجــرای آزمــون، تفــاوت هــای زبانــی و فرهنگــی)، در نظــر مــی گیرنــد.
6-مداخله های روان شناختی
6-1 روان شناســان و مشــاوران رضایــت آگاهانــه مراجــع، یــا قیــم قانونــی وی را قبــل از هرگونــه مداخلــه روان شــناختی کســب مــی کنند.
6-2 در مــواردی کــه روا نشــناس یــا مشــاور در دوره آمــوزش باشــد، ایــن موضــوع را قبــل از گرفتــن رضایــت آگاهانــه بــه اطــلاع مراجــع مــی رســاند.
6-3 اگــر روا ن شــناس یــا مشــاور بخواهــد روشــی را کــه پشــتوانه پژوهشــی کافــی نــدارد، در مــورد مراجــع بــه کار ببــرد، قبــلا وی را در جریــان روش مزبــور قــرار داده و موافقــت کتبــی او را جلــب کنــد.
6-4 روان شناســان و مشــاوران پرونــده مراجعــان را بــه شــکلی کامــلا ایمــن بایگانــی نمــوده و کلیــه ســوابق پرونــده را حداقــل بــرای 5 ســال بعــد از خاتمــه مداخلــه و در مــورد کــودکان و نوجوانــان تــا رســیدن بــه ســن قانونــی نگهــداری مــی کننــد.
6-5 روان شناســان و مشــاوران در روابطــی کــه بــا نقــش حرفــه ای آنــان تعــارض داشــته باشــد، وارد نمــی شــوند.
6-6روان شناســان و مشــاوران از درگیــر شــدن در هــر گونــه رابطــه جنســی بــا مراجعــان خــود اجتنــاب مــی کننــد.
6-7روان شناســان و مشــاوران بــا مراجعــان خــود ازدواج نمــی کننــد، مگــر آن کــه حداقــل 2 ســال از اتمــام یــا توقــف مداخلــه حرفــه ای آنــان گذشــته باشــد.
6-8 روان شناســان و مشــاوران وقتــی کــه بــا زوج یــا خانــواده ای کار مــی کننــد، بــه عنــوان شــاهد یکــی از آنــان برعلیــه دیگــری در دادگاه شــهادت نمــی دهنــد.
6-9 روان شناســان و مشــاوران حــق ا لزحمــه خدمــات روا ن شــناختی و مشــاور ه ای خــود را طبــق تعرفــه هــای ســازمان نظــام روان شناســی و مشــاوره جمهــوری اســلامی ایــران دریافــت مــی نماینــد و از دریافــت وجــه دیگــری از مراجعــان اجتنــاب مــی کننــد.
7- آموزش، کارورزی و نظارت
1-7-روان شناســان و مشــاوران تنهــا برنامــه هــای آموزشــی، کارآمــوزی و کارورزی را بــر عهــده مــی گیرنــد کــه دانــش و تجربــه لازم را بــرای اجــرای آن هــا داشــته باشــند.
7-2- روان شناســان و مشــاوران، دانشــجویان، کارآمــوزان و کارورزان را از ســرفصل، محتــوی و فراینــد برنامــه آموزشــی آگاه مــی کننــد.
7-3 محتــوا و برنامــه هــای آموزشــی، کارآمــوزی و کارورزی کــه توســط روان شناســان و مشــاوران ارایــه مــی شــود، بایــد مرتبــط، علمــی، دقیــق و بــه روز باشــد.
7-4 روان شناســان و مشــاوران در برنامــه هــای آموزشــی، کارآمــوزی و کارورزی خــود، اهــداف، انتظــارات، محتــوی آموزشــی و نحــوه ارزشــیابی برنامــه را مشــخص مــی کننــد.
7-5 روان شناســان و مشــاوران بــر نحــوه اجــرای کارورز ی هایی کــه مســئولیت آن هــا را بــر عهــده گرفتــه انــد، نظــارت کامــل داشــته و بازخوردهــای لازم را بــه کارورزان ارائــه مــی دهنــد.
7-6 روان شناســان و مشــاوران بــا ارزیابــی مــداوم، از قابلیــت هــا و محدودیــت هــای شــخصی و علمــی کارآمــوزان و کارورزان آگاه مــی گردنــد و در صورتــی کــه محدودیــت هــا مانــع تحقــق اهــداف کارآمــوزی و کارورزی باشــد، در رفــع آن اقــدام می کننــد.
7-7 روان شناســان و مشــاوران بــه دانشــجویان، کارآمــوزان و کارورزان خــود خدمــات درمانــی یــا مشــاوره ای ارایــه نمــی دهنــد و در صــورت لــزوم آنــان را بــه متخصصــان واجــد شــرایط ارجــاع مــی دهنــد.
7-8 روان شناســان و مشــاوران دانشــجویان، کارآمــوزان و کارورزان را بــه پیــروی از اصــول اخــلاق حرفــه ای روان شناســی و مشــاوره ترغیــب مــی نماینــد.
7-9 روان شناســان و مشــاوران مرزهــای اخلاقــی، حرفــه ای و اجتماعــی را بــا دانشــجویان، کارآمــوزان و کارورزان خــود، مشــخص و رعایــت نمــوده و از هــر نــوع رابطــه ای کــه منجــر بــه سوءاســتفاده شــود، اجتنــاب مــی کننــد.
7-10 روان شناســان و مشــاوران در طول دوره آموزش و کارورزی،بــا حفــظ حرمــت دانشــجویان، کارآمــو زان و کارورزان ، از ورود بــه حیطــه هــای زندگــی شــخصی آنــان خــودداری مــی کننــد.
7-11 روان شناســان و مشــاوران، کارکنــان، کارمندان و بســتگان نزدیــک خــود را بــه عنــوان کارآمــوز و کارورز نمــی پذیرند.
7-12 روان شناســان و مشــاوران در برنامــه هــای آموزشــی، زمینــه مناســب بــرای آشــنایی و کســب تجربــه دانشــجو یــان، کارآمــوزان و کارورزان را دربــاره دیــدگاه هــا و فنــون مختلــف روان شــناختی و مشــاوره ای فراهــم نمــوده و آن هــا را بــه توســعه تجربــه هــای علمــی و عملــی خــود ترغیــب می کننــد.
7-13 روان شناســان و مشــاوران صرفــا در چارچــوب صلاحیــت هــا و توانایــی هــای واقعــی افــراد و براســاس شــناخت شــخصی خــود نســبت بــه ارایــه توصیــه نامــه هــای علمــی بــرای آنــان اقــدام می کننــد.
8-پژوهش و انتشار
8-1روان شناســان و مشــاوران از منطبــق بــودن پژوهــش خــود بــا اصــول علمــی و اجــرای درســت آن اطمینــان حاصــل مــی کننــد.
8-2روان شناســان و مشــاوران در برنامــه ریــزی و اجــرای پــژوه ﺷــﻬﺎى ﺧــﻮد اﻃﻤﯿﻨــﺎن ﺣﺎﺻــﻞ ﻣـﻰ ﻧﻤﺎﯾﻨــﺪ ﮐــﻪ ﭘــﺮوژه ﭘﮋوﻫﺸــﻰ آﻧــﺎن ﺑــﺎ اﺻــﻮل اﺧــﻼق ﺣﺮﻓــﻪ اى ﻣﻨﻄﺒــﻖ ﻣــﻰ ﺑﺎﺷــﺪ.
8-3 در صورتــی کــه روان شناســان و مشــاوران نســبت بــه انطبــاق طــرح پژوهشــی خــود بــا اصــول اخــلاق حرفــه ای تردیــد داشــته باشــند، قبــل از اجــرای طــرح پژوهشــی، آن را بــه تصویــب کمیتــه اخــلاق حرفــه ای دانشــگاه یــا ســازمان محــل خدمــت خــود مــی رســانند. در صورتــی کــه کمیتــه اخلاقــی در دانشــگاه یــا ســازمان مذکــور وجــود نداشــته باشــد ، مــی تواننــد از کمیتــه اخــلاق حرفــه ای دیگــر دانشــگا ههــا و یــا ســازمان نظــام روان شناســی و مشــاوره اســتعلام کننــد.
8-4 روان شناســان و مشــاوران می پذیرنــد کــه شــرکت در هرگونــه تحقیــق ر وان شــناختی داوطلبانــه بــوده و عــدم تمایــل افــراد بــه همــکاری نبایــد هیــچ گونــه تبعــات منفــی بــرای آنــان داشــته باشــد.
8-5 روان شناســان و مشــاوران قبــل از انجــام پژوهــش، بــا اســتفاده از زبانــی قابــل فهــم، رضایــت آگاهانــه شــرکت کننــدگان در تحقیــق یــا قیــم قانونــی آنــان را بــه صــورت کتبــی کســب مــی نماینــد. رضایــت آگاهانــه شــامل اطلاعــات زیــر مــی باشــد:
الف) داوطلبانه بودن شرکت در تحقیق
ب) نوع فعالیتی که شرکت کنندگان باید انجام دهند
ج) توضیح منافع و خطرات احتمالی شرکت در تحقیق
د) حــق انصــراف شــرکت کننــدگان از ادامــه همــکاری در هــر زمــان
ه) توضیــح روشــهای حفــظ راز داری و محدودیــت هــای احتمالــی در ایــن زمینــه
و) آدرس و شماره تلفن محقق و سازمان مجری تحقیق.
8-6 روان شناســان و مشــاوران فقــط زمانــی مــی تواننــد از پنهان کاری در پژوهــش اســتفاده کننــد کــه اولا منافــع تحقیــق بیشــتر از ضــرر احتمالــی آن باشــد، و ثانیــا انجــام تحقیــق بــه روش هــای دیگــر امــکان پذیــر نباشــد.
8-7- روان شناســان و مشــاوران اطمینــان حاصــل مــی کننــد کــه تمامــی اطلاعــات مربــوط بــه آزمودنــی هــا و شــرکت کننــدگان در پژوهــش بــه صــورت محرمانــه نگهــداری شــده و گــزارش تحقیــق بــه گونــه ای تهیــه و ارایــه مــی شــود کــه شناســایی شــرکت کننــدگان ممکــن نباشــد.
8-8- روان شناســان فقــط زمانــی روی حیوانــات تحقیــق می کننــد کــه انجــام چنیــن تحقیقــی ضــروری بــوده و نتایــج حاصــل در جهــت پیشــرفت و ارتقــاء دانــش روان شناســی و بهبــود کیفیــت زندگــی انســان هــا موثــر باشــد.
8-9- روان شناســان در تحقیــق بــا حیوانــات، اطمینــان مــی یابنــد کــه حیــوان در معــرض رنــج یــا آســیب غیرضــروری قــرار نگیــرد و اگــر پــس از پایــان تحقیــق لازم باشــد بــه زندگــی حیــوان پایــان داده شــود، بایــد مطمئــن شــوند کــه ایــن عمــل در ســریع تریــن زمــان و بــا کمتریــن زجــر ممکــن انجــام مــی گیــرد.
8-10- مســئولیت علمــی و اخلاقــی پژوهــش بــر عهــده مجــری طــرح اســت، در عیــن حــال تمــام افــرادی کــه بــه نوعــی درگیــر انجــام ایــن پژوهــش هســتند، نیــز بــه ســهم خــود در قبــال اعمــال و وظایــف پژوهشــی خــود مســئول هســتند.
8-11 روان شناســان و مشــاوران در ارایــه نتایــج پژوهش هــای علمــی و تفســیر آن هــا، صداقــت و امانــت داری را بــه طــور کامــل رعایــت و از ارائــه اطلاعــات غیــر واقعــی و ســاختگی پرهیــز می کننــد.
8-12 روان شناســان و مشــاوران از ارایــه و انتشــار داده هــا و پژوهــش هــای قدیمــی بــه عنــوان داده هــا یــا پژوهــش هــای جدیــد، اجتنــاب می کننــد.
8-13- روان شناســان و مشــاوران وظیفــه دارنــد اقــدام هــای لازم را بــه منظــور حفــظ حقــوق شــهروندان و جلوگیــری از ســوء تعبیــر و ســوء اســتفاده از نتایــج گــزار ش هــا و پژوهــش هــای خــود، انجــام دهنــد و اطمینــان حاصــل کننــد کــه ایــن نتایــج در جهــت ایجــاد تبعیــض بیــن گــروه هــای نــژادی، قومــی، فرهنگــی، دینــی و جنســیتی مــورد ســوء اســتفاده قــرار نخواهــد گرفــت.
8-14- چنانچــه روان شناســان و مشــاوران در اطلاعــات منتشــر شــده خــود دچــار خطــا یــا اشــتباهی شــوند، بایــد بــه نحــو مقتضــی و مناســب نســبت بــه تصحیــح آن اقــدام کننــد.
8-15روان شناســان و مشــا وران مــی پذیرنــد کــه حقــوق مادی و معنــوی تحقیقــات و تالیفــات، تمامــا متعلــق بــه پژوهشــگران و مولفــان آن هــا بــوده و در کلیــه فعالیــت هــای علمــی، پژوهشــی و حرفــه ای خــود حقــوق آنــان را رعایــت می کننــد.
8-16- روان شناســان و مشــاوران مســئولیت و امتیــاز کارهایــی را کــه انجــام نــداده انــد، یــا هیــچ نــوع نقــش و نظارتــی در اجــرای آن هــا نداشــته انــد، نمی پذیرنــد.
8-17- در مقالــه هــای اســتخراج شــده از پایــان نامــه هــای دانشــجویی، نــام دانشــجو بــه عنــوان مولــف اول مقالــه مــی آیــد، مگــر آنکــه دانشــجو نقشــی در اســتخراج مقالــه از پایــان نامــه خــود نداشــته باشــد.
9- تبلیغات و خدمات عمومی
9-1 روان شناســان و مشــاوران از هرگونــه اظهــارات غیرواقعــی و نادرســت در زمینــه آمــوزش هــای تخصصــی، تجــارب حرفــه ای، شایســتگی هــا، درجــات تحصیلــی، مــدارک، وابســتگی های ســازمانی یــا انجمنــی، خدمــات، علمــی و بالینــی، تألیفــات و تحقیقــات خــود اجتنــاب می نماینــد.
9-2 روان شناســان و مشــاورانی کــه از طریــق کتــاب ، مجــلات، روزﻧﺎﻣــﻪ ﻫــﺎ، اﯾﻨﺘﺮﻧــﺖ، رادﯾــﻮ، ﺗﻠﻮﯾﺰﯾــﻮن و دﯾﮕــﺮ اﺑﺰارﻫــﺎى ارﺗﺒــﺎط ﺟﻤﻌــﻰ، ﺑــﺮاى ﻋﻤــﻮم ﻣــﺮدم ﭘﯿﺸــﻨﻬﺎد ﯾــﺎ ﺗﻮﺻﯿــﻪ اراﯾــﻪ ﻣــﻰ ﮐﻨﻨــﺪ، ﺑﺎﯾــﺪ اﻃﻤﯿﻨــﺎن ﺣﺎﺻــﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨــﺪ ﮐــﻪ اﻇﻬــﺎرات اراﯾــﻪ ﺷــﺪه واﺟــﺪ ﺷــﺮاﯾﻂ زﯾــﺮ ﺑﺎﺷــﺪ:
اﻟــﻒ) ﺑــﺮ ﭘﺎﯾــﻪ داﻧــﺶ روزآﻣــﺪ روان ﺷـﻨﺎﺧﺘﻰ و ﺗﺠــﺮﺑﻪ ﻫـﺎى ﺣﺮﻓــﻪ اى آﻧــﺎن اﺳﺘﻮار ﺑﺎﺷــﺪ
ب) ﺑـﺎ ﻣﺸــﺨﺼﻪ ﻫــﺎى اﺧــﻼ ﻗﺤﺮﻓــﻪ ﯾﺎروان ﺷﻨﺎﺳــﺎن و ﻣﺸــﺎوران ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷــﺪ
ج) دﻻﻟـﺖ ﺑــﺮ آن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐــﻪ راﺑﻄﻪ ى ﺣﺮﻓﻪ اى ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺑﺮﻗﺮار ﺷــﺪه اﺳﺖ.
9-3 روان شناســان و مشــاوران در مــواردی کــه رســانه هــای جمعــی، انجمــن هــا، گــروه هــا و افــراد در خصــوص مــدارک، تخصــص، توانایی هــا، خدمــات و اظهــارات آن هــا اطلاعــات نادرســتی را ارایــه مــی دهنــد، بایــد در اســرع وقــت و بــه نحــو مقتضــی بــرای تصحیــح آن اقــدام می کننــد.
9-4 هنگامــی کــه روان شناســان و مشــاوران از فــرد، افــراد یــا ســازمانی بــرای تبلیــغ خدمــات تخصصــی خــود اســتفاده مــی کننــد ، بایــد از صحــت مطالــب ارایــه شــده توســط آنــان اطمینــان حاصــل کننــد، بــر فراینــد تبلیغــات نظــارت نماینــد و مســئولیت آن را بــر عهــده بگیرنــد
9-5 روان شناســان و مشــاوران در ارایــه آمــوزش هــای عمومــی بایــد نســبت بــه کارآمــدی، موثــر بــودن ، روزآمــدی و صحــت آمــوز شــهای ارائــه شــده اطمینــان حاصــل نماینــد.
9-6 روان شناســان و مشــاوران در چارچــوب حــوزه تخصصــی و در حــد تــوان خــود، در فعالیــت هــای اجتماعــی مرتبــط بــا توســعه و بهبــود رفــاه اجتماعــی و حفــظ و گســترش منافــع عمومــی (از جملــه سیاســت گــزاری هــای اجتماعــی، اصــلاح قوانیــن و مقــررات، و ماننــد آن) مشــارکت مــی کننــد.
9-7 روان شناســان و مشــاوران بخشــی از زمــان خــود را بــه ارائــه خدمــات تخصصــی عــام المنفعــه بــه افــراد و گــروه هــای نیازمنــد اختصــاص مــی دهنــد.
9-8 روان شناســان و مشــاوران بــه صــورت داوطلبانــه نســبت بــه ارائــه خدمــات تخصصــی روان شــناختی و مشــاوره ای در شــرایط بحــران و اضطــرار (از جملــه بلایــای طبیعــی مثــل زلزلــه، ســیل و ماننــد آن) اقــدام مــی کننــد.
10- حل و فصل مسایل و تعارض های اخلاقی
10-1 وقتــی تعارضــی بیــن دو یــا چنــد اصــل اخلاقــی بــه وجــود مــی آیــد، روان شناســان و مشــاوران ضمــن بررســی و ارزیابــی دقیــق موقعیــت و راه حــل هــای ممکــن، تمــام تــلاش خــود را بــرای حــل تعــارض مذکــور بــه کار مــی گیرنــد. چنــان چــه تعــارض حــل نشــود، بــا یــادآوری تعهــد خــود بــه رعایــت ضوابــط اخــلاق حرفــه ای، راه حلــی را برمــی گزیننــد کــه بیشــترین پیامــد مثبــت و کمتریــن پیامــد منفــی را بــرای فــرد یــا افــرادی کــه از آن تأثیــر مــی پذیرنــد، داشــته باشــد.
10-2 روان شناســان و مشــاوران در مــواردی کــه بیــن ضوابــط اخــلاق حرفــه ای و قانــون تعــارض وجــود داشــته باشــد، پــس از انجــام اقــدام هــای منطقــی بــرای حــل تعــارض، در صورتــی کــه بــا رعایــت ضوابــط و اخــلاق حرفــه ای، تعــارض قابــل حــل نباشــد، ملــزم بــه رعایــت قانــون مــی باشــند.
10-3 روان شناســان و مشــاوران در صورتــی کــه بیــن ضوابــط اخــلاق حرفــه ای و مقــررات ســازمانی کــه در آن کار مــی کننــد، تعارضــی پیــش بیایــد، از ضوابــط اخــلاق حرفــه ای پیــروی مــی کننــد.
10-4 در صورتــی کــه روان شناســان و مشــاوران اطــلاع حاصــل نماینــد کــه یکــی از همــکاران آنــان ضوابــط اخــلاق حرفــه ای را نادیــده گرفتــه و بــر خــلاف آن عمــل مــی کنــد ابتــدا ســعی خواهنــد کــرد کــه بــا تذکــر بــه آن همــکار از ادامــه تخلــف جلوگیــری کننــد. در صورتــی کــه ایــن اقــدام مؤثــر واقــع نشــود، بایــد مراتــب را بــه مســئول بالاتــر اطــلاع دهنــد و در صــورت تکــرار تخلــف، موضــوع را بــه کمیســیون رســیدگی بــه تخلفــات حرفــه ای ســازمان نظــام روان شناســی و مشــاوره گــزارش نماینــد.
10-5 روان شناســان و مشــاوران در جریــان رســیدگی بــه پرونــده ﻣﺘﺨﻠﻔــﺎن، ﺑــﺎ ﮐﻤﯿﺴــﯿﻮن رﺳــﯿﺪﮔﻰ ﺑــﻪ ﺗﺨﻠﻔــﺎت ﺣﺮﻓــﻪ اى ﺳــﺎزﻣﺎن ﻧﻈــﺎم روان ﺷﻨﺎﺳــﻰ و ﻣﺸــﺎوره ﻫﻤــﮑﺎرى ﻣــﻰ ﮐﻨﻨــﺪ.
10-6 روان شناســان و مشــاوره همــواره ســعی و تــلاش لازم را بــرای صیانــت از شــئونات حرفــه ای و رشــد و اعتــلای دانــش روان شناســی و مشــاوره مبــذول مــی دارنــد.
